کاهش شدید جمعیت کرکس ها
در طول سال 1980 میلادی جمعیت کرکس پشت سفید هندی (Oriental white-backed vulture) به قدری در هند زیاد بود که تبدیل به رایج ترین پرنده بزرگ شکاری جهان شده بود. اما پس از مدتی جمعیت آن ها به سرعت کاهش یافت و کرکس های بیمار و مرده در سراسر هند، نپال و پاکستان دیده می‌شدند.
یک مطالعه در سال 2004 رمز و راز پیرامون این کاهش جمعیت را حل کرد. یک داروی دامپزشکی به نام دیکلوفناک که هرچند تنها دلیل کاهش جمعیت آن‌ها نبود، اما مهم ترین دلیل این روند کاهشی بوده است.
دانشمندان متوجه شدند کرکسهایی که از لاشه حیواناتی که به تازگی با دیکلوفناک درمان شده بودند تغذیه کردند، به نارسایی کلیه مبتلا شدند. حتی اگر کمتر از 1 درصد از تعداد لاشه‌های حیوانات مورد تغذیه کرکسها، حاوی مقادیر مشخصی از داروی دیکلوفناک باشد، برای کاهش جمعیت کرکس ها کافی است.
ممنوعیت های دولت هند برای استفاده از دیکلوفناک
در سال 2006 ساخت داروی دامپزشکی دیکلوفناک ، به عنوان یک درمان ضد التهابی برای دام، در هند غیرقانونی اعلام شد. این روند در نپال، پاکستان و اخیراً در بنگلادش ادامه یافته است. اقدامات مثبت دولت در این کشورها برای کاهش مصرف دیکلوفناک نتایج قابل قبولی را در بر داشته، و حاکی از آن است که سطح مصرف دیکلوفناک شروع به پایین آمدن کرده است. با این حال، دیکلوفناک هنوز در لاشه حیونات یافت می شود.
مشکل دیگر این است که دیکلوفناک انسانی (مورد استفاده در بخش درمان انسانی) ممنوع نشده و هنوز در دسترس است، بنابراین امکان مصرف آن برای دام وجود دارد. اما قدم خوبی در سال 2015 برداشته شد که ممنوع شدن افزایش سایز ویال‌های دیکلوفناک بود. لذا مصرف این دارو در سطح دامپزشکی مقرون به صرفه نخواهد بود. اما نباید فراموش کرد که برای جلوگیری از خطرات ناشی از مصرف دیکلوفناک انسانی و سایر داروهای دامپزشکی آزمایش نشده، باید کارهای بیشتری انجام شود.
اثر مخرب دیکلوفناک
تأثیر این دارو بر روی کرکسها، یادآور تأثیر مخرب سم حشره‌کشDDT بر روی پرندگان است. سال‌ها طول کشید تا دولت‌ها بتوانند تولید و مصرف DDT را به طور کامل حذف کنند. دیکلوفناک به قدری ویرانگر و خطرناک است که ما زمان زیادی برای حفاظت از کرکسها نداریم. حذف دیکلوفناک و ایجاد مراکز تکثیر پرندگان تنها راه نجات آن‌ها است.
منبع:
https://www.rspb.org.uk/join-and-donate/donate/appeals/asian-vultures/the-problem-of-diclofenac/
سخن کارگروه:
تغذیه از لاشه های آلوده به داروی دیکلوفناک نه تنها برای کرکس ها که برای همه پرندگان شکاری خطرناک و کشنده است. خوشبختانه در ایران داروی دیکلوفناک مصرف دامپزشکی ندارد. از سال 2015 با توجه به اطلاع رسانی انجام شده و با هماهنگی و همکاری سازمان دامپزشکی و سازمان حفاظت محیط زیست، واردات، تولید و مصرف دامپزشکی این دارو، علی رغم عدم مصرف به عنوان داروی رایج، کنترل شده است و در لیست داروهای مصرفی دامپزشکی قرار ندارد. کشور ایران با اعلام ایجاد محدودیت در مصرف و تولید دامپزشکی این دارو در زمره پیشگامان ممنوعیت این دارو و حفاظت از گونه های کرکس در منطقه قرار دارد.
لینک های مرتبط:
https://www.birdlife.org/middle-east/news/veterinary-diclofenac-now-completely-banned-iran-0
خانه 
مشاهدات 
خبرنامه 
بازگشت